Εκφάνσεις της καθημερινής ζωής

Στα αντικείμενα λατρείας που εκτίθενται στην ενότητα «Θρησκευτικές δοξασίες» αναγνωρίζεται η λατρεία συγκεκριμένων θεοτήτων στη Σάμη και την πόλη Πάνορμο και αποτυπώνονται οι θρησκευτικές αντιλήψεις των Σαμαίων και των Πανορμιτών, οι επιλογές τους στις θρησκευτικές πρακτικές που ακολουθούσαν και η ανάγκη επίκλησης του θείου για την προστασία τους.

Στην ενότητα «Γυμνάσιο» εκτίθενται χαρακτηριστικά αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν από τους αθλητές κατά την εκπαίδευσή τους, αλλά και πριν και μετά τα αγωνίσματα, στα οποία λάμβαναν μέρος.

Ο πόλεμος και η προετοιμασία του, που θα αποτελούσε μέρος της καθημερινότητας των Σαμαίων, είναι το θέμα που διαπραγματεύεται η ενότητα «Πόλεμος».

Στην ενότητα «Συμπόσιο – Μαγειρκή» περιλαμβάνονται σκεύη που χρησιμοποιούνταν στο συμπόσιο, την προετοιμασία και την παράθεση του φαγητού, τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκουν σε ένα σύνολο που προήλθε από μία αγροικία στα Κουλουράτα, όπου μάλιστα παράγονταν και προϊόντα κεραμικής.

Στην προθήκη της ενότητας παρουσιάζονται αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν σε εργασίες που πραγματοποιούνταν στο πλαίσιο του οίκου, αλλά και στις εξωτερικές δραστηριότητες των Σαμαίων και των Πανορμιτών (όπως τη φροντίδα των ζώων, την ύφανση, την αλιεία, την παραγωγή κεραμικών αντικειμένων και τη γραφή).

Νομίσματα που προέρχονται από τη Σάμη και άλλες πόλεις της κλασικής και ελληνιστικής περιόδου αποτελούν τα τεκμήρια των συναλλαγών της πόλης με γνωστά κέντρα της Πελοποννήσου, της Δυτικής Ελλάδας, αλλά και της Δύσης. Επίσης, το πλήθος των ρωμαϊκών και υστερορωμαϊκών νομισμάτων που εντοπίζονται στις ανασκαφές της Σάμης και του Φισκάρδου αντιπροσωπεύονται στην έκθεση κυρίως από δύο θησαυρούς της υστερορωμαϊκής Σάμης.

Από τις ανασκαφές της Σάμης και του Φισκάρδου και κυρίως νεκροταφεία τους προκύπτει πλήθος γυάλινων αγγείων, ιδίως μυροδοχείων, τα οποία αποτελούσαν συνήθη κτερίσματα ταφών. Μια μεγάλη ποικιλία αυτών των αγγείων περιλαμβάνονται στην έκθεση της Αρχαιολογική Συλλογή Σάμης.

Τα μέσα καλλωπισμού (κοσμήματα και αντικείμενα που συνδέονταν με την προσωπική υγιεινή) της έκθεσης είναι δηλωτικά των στιλιστικών επιλογών των κατόχων τους, που ακολουθούν συχνά τις τάσεις της εποχής τους και ενίοτε είναι ενδεικτικά της κοινωνικής τάξης τους. Επίσης, στη συγκεκριμένη ενότητα γίνεται αντιληπτό ότι αντικείμενα, που χρησιμοποιούνταν στην παρασκευή καλλυντικών ουσιών, χρησιμοποιούνταν παράλληλα και στην παρασκευή φαρμακευτικών ουσιών.